Tăng cường công tác bảo tồn đa dạng sinh học Khu dự trữ thiên nhiên Hữu Liên
16-01-2020
Tăng cường công tác bảo tồn đa dạng sinh học
Khu dự trữ thiên nhiên Hữu Liên
Khu dự trữ thiên nhiên (KDTTN) Hữu Liên có diện tích 8.293,4 ha, trong đó phân khu bảo vệ nghiêm ngặt 4.334,5 ha; phân khu phục hồi sinh thái 3.855,0 ha; Phân khu dịch vụ hành chính 103,9 ha và vùng đệm trong 30.211,4 ha. KDTTN Hữu Liên có giá trị lớn về cảnh quan môi trường, phong phú về hệ sinh thái tự nhiên và các loài đặc hữu, tạo nên tiềm năng sinh học đặc sắc, có ý nghĩa đối với quốc gia trong công tác bảo tồn thiên nhiên.
Đa dạng khu hệ thực vật và khu hệ động vật trong Khu Dự trữ thiên nhiên Hữu Liên
Là khu rừng có giá trị đa dạng sinh học cao, với 961 loài thực vật bậc cao, phân bố trong 606 chi, 168 họ của 5 ngành thực vật. So với lần điều tra gần nhất đã bổ sung được 142 loài, 48 chi và 06 họ. Điều này khẳng định tính đa dạng về các bậc phân loại tại khu dự trữ thiên nhiên Hữu Liên.
Có 77 loài thực vật quý hiếm cần được bảo tồn. Trong đó: Nghị định 06 có 49 loài, Sách đỏ Việt nam có 41 loài và Sách đỏ thế giới có 10 loài.
Về thực vật có cây Hoàng đàn là loài đặc hữu và một số loài đặc trưng vùng núi đá vôi có giá trị bảo tồn: Nghiến, Trai, Đinh, Tuế lá rộng, Đằng sâm, Rau sắng. Đây là những loài đang trở nên hiếm tại khu vực điều tra đặc biệt là Hoàng đàn và Trai.
Khu hệ động vật ở đây khá phong phú về thành phần loài và có mật độ cao. Theo thống kê KDTTN Hữu Liên có 409 loài động vật thuộc 88 họ, 24 bộ, thuộc các lớp thú, chim, bò sát và ếch nhái. Trong đó, có con Hươu xạ là loài đặc hữu, quý hiếm được ghi nhận trong Khu bảo tồn.
Lớp thú có 61 loài thuộc 21 họ, 7 bộ. Trong đó, có 27 loài quý hiếm cần được bảo vệ như cu li lớn, cu li nhỏ, khỉ mốc, khỉ vàng…đặc biệt có loài đặc hữu quý hiếm là Hươu xạ.
Ngoài lớp thú, KDTTN Hữu Liên có 67 loài bò sát thuộc 12 họ, 1 bộ. Trong đó có 14 loài quý hiếm cần được bảo vệ như rắn hổ mang, rắn hổ mang chúa, rắn cạp nong….
Lớp ếch nhái có 42 loài thuộc 6 họ, 1 bộ.
Lớp chim có 239 loài thuộc 49 họ, 14 bộ, trong đó 20 loài chim quý hiếm cần được bảo vệ như Diều hoa miến điện, gà tiền mặt vàng, gà lôi trắng, chích chòe lửa, yểng, họa mi….
Theo thống kê KDTTN hiện có 61 loài động vật có tên trong Sách đỏ, đang có nguy cơ bị tuyệt chủng cần được bảo tồn nguồn gen như: Hươu xạ, Voọc đen má trắng, khỉ mốc, khỉ vàng, cầy hương, cầy gấm, cu li lớn, cu li nhỏ, rắn hổ mang chúa, rắn cạp nong... Hai mối đe dọa chính đối với khu hệ động vật trong KDTTN Hữu Liên đó là săn bắt và phá hủy sinh cảnh của người dân địa phương để khai thác gỗ hoặc phát nương làm rẫy, chăn thả gia súc. Đối tượng săn bắt chủ yếu là người dân địa phương sống xung quanh Khu dự trữ thiên nhiên. Ngoài ra, các loài thú, bò sát, chim săn bắt được có thể dùng để làm thực phẩm cho gia đình, nấu cao hoặc bán ra ngoài thị trường đối với những loài có giá trị kinh tế cao hoặc dùng để nhồi mẫu phục vụ trưng bày. Đây là nguyên nhân làm suy giảm một cách đáng báo động về số lượng và chất lượng quần thể các loài, nguồn gien bị thất thoát, mai một...do các hệ sinh thái bị thu hẹp, bị chia cắt.
Kết quả điều tra, theo dõi diễn biến tài nguyên rừng cho thấy, tình trạng khai thác bừa bãi của các dân tộc thiểu số trong vùng đệm của KDTTN, đã làm giảm mạnh các loài gỗ rừng cả về trữ lượng, chất lượng. Diện tích rừng tự nhiên quanh KDTTN đã bị thu hẹp, các loài cây quý chỉ còn ở những nơi hiểm trở, cây tái sinh ít, cây rỗng ruột nhiều. Nhiều loài cây tạp ưa sáng như: màng tang, ba soi, bùm bụp, bông bạc, hu đay, thôi chanh, chẹo, dâu da xoan, chè đuôi lươn mọc nhiều, làm thay đổi kết cấu tổ thành rừng. Một số loài cây chỉ còn sót lại cây con như Nghiến, Trai, Sến mủ, Đinh... Trong khi đó, tình trạng cháy rừng vẫn diễn ra, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường sống, làm giảm tính đa dạng sinh học, phá vỡ cảnh quan môi trường rừng…
Giải pháp bảo tồn và phát triển bền vững Khu dự trữ thiên nhiên Hữu Liên
Trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả công tác quản lý và bảo vệ rừng nhằm phát triển rừng bền vững, KDTTN Hữu Liên đã đề ra một số giải pháp cần thực hiện như:
- Kiện toàn hệ thống các trạm bảo vệ, các tổ tuần tra rừng để giải quyết nhiệm vụ bảo vệ và phục hồi tài nguyên rừng, phục hồi các hệ sinh thái rừng tự nhiên.
- Với các loài quý, hiếm cần xây dựng chương trình điều tra giám sát cụ thể để đảm bảo cung cấp số liệu cập nhật cho công tác quản lý và bảo tồn loài. Hợp tác với các cơ quan ban ngành trong tỉnh, các cơ quan và tổ chức chuyên môn trong nước, các tổ chức quốc tế trong công tác nghiên cứu khoa học, quản lý bền vững hệ sinh thái rừng, phát triển cộng đồng vùng đệm.
- Tăng cường công tác tuần tra rừng, phân công các tổ túc trực trong rừng và truy quét nhằm ngăn chặn việc khai thác gỗ trái phép, ảnh hưởng đến sinh cảnh sống cũng như hạn chế việc người dân vào rừng săn bắn, bẫy bắt chim, thú.
- Nghiêm cấm các hoạt động săn bắn, buôn bán động vật hoang dã của người dân địa phương. Đồng thời, hỗ trợ về nguồn vốn, kỹ thuật, giúp người dân địa phương tham gia chăn nuôi các loài động vật hoang dã, nhằm nâng cao đời sống vật chất và giảm các tác động tới nguồn tài nguyên động vật hoang dã.
- Để giảm bớt việc thu hẹp và chia cắt sinh cảnh sống của các loài thú nên quy hoạch các tuyến đi lại trong KDTTN. Đặc biệt chú ý các khu vực đi lại sử dụng các phương tiện ô tô, xe máy…
- Tổ chức các buổi tập huấn cho cán bộ trong KDTTN và người dân trong vùng về các kỹ năng nhận biết loài, đặc biệt các loài quý hiếm.
- Nâng cao nhận thức của người dân trong việc bảo vệ tài nguyên rừng nói chung thông qua các hoạt động giáo dục bảo tồn như chiếu phim, diễn kịch, họp dân. Đặc biệt, tại các trường học ở khu vực cần có các chương trình nâng cao nhận thức về giá trị đa dạng sinh học và ý thức bảo tồn động vật hoang dã cho các em ngay khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường thông qua các buổi ngoại khóa của các cán bộ bảo tồn phối hợp cùng nhà trường tổ chức và lồng ghép trong các môn học.
- Tuyên truyền đến hộ dân nhận khoán và cộng đồng dân cư những văn bản pháp quy về bảo vệ tài nguyên rừng, ngăn chặn các đối tượng có hành vi vi phạm lâm luật. Tổ chức lồng ghép công tác bảo vệ rừng vào kế hoạch, chương trình và dự án phát triển có liên quan.
BAN QLRĐD HỮU LIÊN
PHÒNG GD MT & DVMTR